สถาบันวิจัยและพัฒนา เป็นหน่วยงานสนับสนุนของมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง มีฐานะเทียบเท่าคณะ ก่อตั้งขึ้นมาพร้อมๆกับการเป็นวิทยาลัยครูลำปาง ก่อตั้งขึ้นมาพร้อมกับวิทยาลัยครูลำปาง ภายใต้ชื่อเรียก ที่แตกต่างกัน เริ่มจากเป็นส่วนหนึ่งของแผนงาน ต่อมาบทบาทของวิทยาลัยครูได้เปลี่ยนแปลงไป จึงได้รับการจัดตั้งเป็น ศูนย์วิจัยและฝึกอบรม หลังจากที่ได้มีการออก พระราชบัญญัติสถาบันราชภัฏ และขอบข่ายภาระงานของสถาบันราชภัฏลำปาง พ.ศ.2543 ได้กำหนดชื่อหน่วยงานว่า “สำนักวิจัยและบริการวิชาการ” และในปี พ.ศ.2546 สำนักวิจัยและบริการวิชาการแยกหน่วยงานออกเป็น 2 ส่วนประกอบด้วย สำนักวิจัย และศูนย์บริการวิชาการ ซึ่งต่อมา ในวันที่ 9 มีนาคม พ.ศ.2548 ได้เปลี่ยนชื่อเป็น “สถาบันวิจัยและพัฒนา” ตามกฎกระทรวงจัดตั้งส่วนราชการในมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง กระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ.2548 ทั้งนี้ ตามพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยราชภัฏ พ.ศ.2547 ได้ผนวกงานด้านการวิจัย และบริการวิชาการเป็นพันธกิจของสถาบันวิจัยและพัฒนา ทำหน้าที่สนับสนุนนโยบาย และประสานงานด้านการวิจัย และบริการวิชาการของมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง

ปรัชญา
• เป็นศูนย์การพัฒนาศักยภาพของบุคลากรด้านการวิจัย และการให้บริการวิชาการเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น
วิสัยทัศน์
• เป็นศูนย์บริการด้านการวิจัยและบริการวิชาการแบบครบวงจร เพื่อการพัฒนาท้องถิ่น